Οι φλεβικοί κιρσοί είναι το αποτέλεσμα της επιμήκυνσης και διαπλάτυνσης των φλεβών που βρίσκονται κάτω από το δέρμα μέσα στο υποδόριο λίπος, και εμφανίζονται κυρίως στα κάτω μέλη. Αυτή η μεγέθυνση των φλεβών οφείλεται σε εξασθένηση του φλεβικού τοιχώματος και σε κακή λειτουργία των βαλβίδων που ρυθμίζουν τη ροή του αίματος μέσα στις φλέβες. Οι κιρσοί συμβαίνουν στις επιπολής φλέβες και ποικίλουν σε μέγεθος από τις ελάχιστα διαπλατυσμένες φλέβες μέχρι τις πολύ ελικοειδείς, κακής κατάστασης φλέβες, και μπορεί να συνοδεύονται από δερματικές αλλοιώσεις και άτονα έλκη.
Εσφαλμένη είναι η εκλαϊκευμένη χρήση του όρου φλεβίτιδα όταν κάποιος αναφέρεται απλά στο πρόβλημα των κιρσών των κάτω άκρων. Μιλώντας επιστημονικά, φλεβίτιδα σημαίνει φλεγμονή μιας φλέβας, που σχεδόν πάντοτε συνυπάρχει με θρόμβωσή της, και μόνο σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να χρησιμοποιείται.
Η σταδιοποίηση της χρόνιας φλεβικής νόσου γίνεται από το 1994 με το σύστημα C-E-A-P, όπου C: clinical signs, E: etiology, A: anatomic distribution, P: pathophysiology. Τα κλινικά στάδια είναι C0: φλεβική παλινδρόμηση χωρίς ορατές παθολογικές φλέβες, C1: ευρυαγγείες, C2: κιρσοί, C3: κιρσοί με οίδημα, C4, C5, C6: ύπαρξη δερματικών αλλοιώσεων αυξανόμενης βαρύτητας (δηλαδή, χωρίς άτονο φλεβικό έλκος, με επουλωθέν έλκος, με ενεργό έλκος, αντιστοίχως). Επίσης, για πρακτικούς λόγους συνεννόησης, η πιο προχωρημένη μορφή της χρόνιας φλεβικής νόσου (δηλαδή τα στάδια C4, C5 και C6) υποδηλώνεται και με τον όρο Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια.
Οι ευρυαγγείες μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση αυξημένης φλεβικής πίεσης στα κάτω άκρα. Είναι διαπλατυσμένες φλέβες του δέρματος στους μηρούς, τις κνήμες ή γύρω από τους αστραγάλους, και σπανιότερα στα πόδια (άκρους πόδες). Συνήθως εμφανίζονται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή μεγαλύτερες. Άλλες ονομασίες για τις ευρυαγγείες είναι αραχνοειδείς φλέβες ή σπασμένα αγγεία.
Οι ευρυαγγείες διακρίνονται σε:
Τηλαγγειεκτασίες, οι οποίες είναι βυσσινί χρώματος ενδοδερμικές φλέβες (εύρους μέχρι 1mm)
Δικτυωτές φλεβεκτασίες [reticular veins], οι οποίες είναι πρασινο-μπλε χρώματος υποδερμικές φλέβες (εύρους 1-3mm)
Αποτελούν κυρίως αισθητικό πρόβλημα και σπανίως προκαλούν ενοχλήματα, όπως εντοπισμένο πόνο και κάψιμο ή αίσθημα βάρους (μυϊκής κόπωσης) της γάμπας.
Αρκετά άτομα με κιρσούς παραμένουν χωρίς συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και στην περίπτωση μεγάλων κιρσών. Αντίθετα, άλλοι άνθρωποι με μικρότερες φλέβες μπορεί να έχουν συμπτώματα.
Εκτός από τη δυσμορφία από αισθητικής πλευράς, τα συχνότερα ενοχλήματα των κιρσών είναι ο εντοπισμένος πόνος γύρω από τις φλέβες, το κάψιμο, η φαγούρα, το μούδιασμα και το αίσθημα ότι η γάμπα είναι βαριά και κουρασμένη. Μερικές φορές υπάρχει και οίδημα (πρήξιμο) στους αστραγάλους. Τα ενοχλήματα είναι συνήθως χειρότερα στο τέλος της ημέρας και όταν ο καιρός είναι ζεστός.
Σε μερικά άτομα η αυξημένη φλεβική πίεση βαθμιαία προκαλεί βλάβη στο δέρμα της κνήμης, το οποίο γίνεται κόκκινο, καφέ ή μαύρο και μπορεί να αναπτύξει έκζεμα (δερματίτιδα). Αυτή η κατάσταση ονομάζεται χρόνια φλεβική ανεπάρκεια, και αν οι αλλοιώσεις προχωρήσουν μπορεί να εμφανιστούν άτονα έλκη, δηλαδή πληγές που δεν επουλώνονται.
Άλλα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσουν οι κιρσοί είναι επεισόδια αιμορραγίας ή επιπολής θρομβοφλεβίτιδας (που εκδηλώνεται με ερυθρότητα, πόνο και σκληρία πάνω από μια θρομβωμένη και φλεγμαίνουσα επιπολής φλέβα)
Η διάγνωση των κιρσών γίνεται εύκολα από τον ειδικό ιατρό με βάση την κλινική εικόνα και την εξέταση με φορητό Doppler. Αυτός είναι αρμόδιος να αποφασίσει αν χρειάζεται συμπληρωματικά να γίνει πιο λεπτομερής εξέταση με υπερηχογράφημα triplex των φλεβών του μέλους ή με φλεβογραφία και ποια ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν με αυτήν. Οι ορθότερες μελέτες γίνονται από ιατρούς ειδικά εκπαιδευμένους σε τέτοια εξέταση.
Εμφάνιση νέων κιρσών μετά από σωστή παρέμβαση, μπορεί να συμβεί σε 20-30% των ασθενών σε διάστημα 10ετίας. Αυτό οφείλεται κυρίως στην υπάρχουσα γενετική προδιάθεση. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί νέα θεραπεία.
Στην Arvanitis Clinic χρησιμοποιούμε το νέο για την Ελλάδα, παρεμβατικό πρωτόκολλο Ttidav του Καθηγητή Αγγειοχειρουργικής και Αισθητικής Ιατρικής Prof. SotiriDavlourou του Πανεπιστημίου της Παβίας , του Τορίνο και του Camerino. Πρόκειται για το πρώτο βήμα της τεχνικής παρέμβασης Triplex (όχι της εξέτασης – απλά συνωνυμία). Οι συνεδρίες μπορεί να είναι από μία έως τρεις ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος.